یوسف غفارزاده  برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی اصلی ترین عامل در کسری آب در آبخوان ها و فرونشست زمین است که به زیرساخت ها و تاسیسات زیربنایی نیز آسیب می زند.

وی افزود: بیشترین کاهش تراز آب از زمان آغاز اندازه گیری در سال ۱۳۶۰، در حوضه های سه گانه (دریاچه ارومیه، ارس و سفیدرود بزرگ) مربوط به آبخوان مرند در حوضه آبریز رود ارس است که حدود ۲۱ متر پایین تر رفته و ۶۲۸ میلیون مترمکعب حجم آب در این آبخوان کمتر شده و همین موضوع موجب بروز مشکل فرونشست زمین در این منطقه و دیگر مناطق استان شده است.

غفارزاده با بیان اینکه میزان فرونشست زمین در آذربایجان شرقی بین ۳.۵ سانتی متر در اهر و ۱۸.۹ سانتی متر در مرند است، گفت: آذربایجان شرقی، یکی از مناطق مهم کشاورزی و اقتصادی ایران، در سال‌های اخیر با پدیده فرونشست زمین که بیشتر به دلیل برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی رخ می‌دهد، روبرو شده است.

به گفته وی، این پدیده در صورت عدم کنترل می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای بر زیرساخت‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌ محیطی استان به همراه داشته باشد.

وی ادامه داد: پس از مرند که بیشترین فرونشست سالانه را دارد شهرستان ایلخچی با ۱۲.۲ سانتی‌متر و شبستر با ۱۰.۸ سانتی‌متر در جایگاه‌های دوم و سوم از نظر فرونشست زمین قرار دارند.

غفارزاده افزود: سایر مناطق استان نیز با درجات مختلفی از فرونشست روبرو هستند به طوری که دوزدوزان بستان آباد با ۹.۲، قره آغاج با ۷.۱ سانتی‌متر، آوین و روستاهای اطراف در آذرشهر با ۶.۸ سانتی‌متر و تسوج با ۶.۶ سانتی‌متر فرونشست زمین داشته اند و در وضعیت قرمز و بحرانی هستند.

وی بیان کرد: در این میان، هادی شهر با ۵.۳، عجب شیر با ۵، سراب با ۴.۸ و اهر با ۳.۵ سانتی‌متر کمترین میزان فرونشست را در استان دارند، اما این میزان نیز نشان‌دهنده تأثیرات بلندمدت برداشت بی‌رویه از منابع آبی است.

غفارزاده با بیان اینکه برداشت مازاد بر پروانه چاه‌های کشاورزی، دلیل عمده افزایش ناترازی آب‌های زیرزمینی است، گفت: این داده‌ها بر ضرورت مدیریت منابع آبی آذربایجان شرقی تأکید می‌کند و راهکارهایی مانند اصلاح الگوی مصرف آب، اجرای طرح‌های آبیاری مدرن در کشاورزی و جلوگیری از حفاری‌ های غیرمجاز می‌تواند از گسترش این پدیده جلوگیری کند.

وی یادآورشد: کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه وضعیت کنونی ممکن است به تخریب زیرساخت‌ها، کاهش سطح کشاورزی و حتی مهاجرت گسترده ساکنان مناطق آسیب‌دیده منجر شود.

غفارزاده همچنین با اشاره به چالش‌های موجود افزود: فرونشست زمین در آذربایجان شرقی یک تهدید جدی برای آینده اقتصادی و زیست‌محیطی استان به شمار می‌رود به‌ویژه شهرستان‌های مرند، ایلخچی و شبستر که بیشترین تأثیر را از این بحران دریافت کرده‌اند، نیازمند توجه و اقدامات فوری هستند.

وی تاکید کرد: مدیریت درست منابع آبی، بهبود زیرساخت‌های آبیاری و آگاهی‌بخشی عمومی می‌تواند از گسترش این بحران جلوگیری کند و زمینه‌ساز پایداری زیست‌محیطی و اقتصادی در این منطقه باشد. ‌